Topman Ubisoft: fysieke schijfjes zullen blijven bestaan

Ubisoft-topman Chris Early vermoedt dat fysieke schijfjes voor games niet helemaal zullen verdwijnen. Volgens de man zal het aandeel van fysieke games wel terugvallen, maar zullen er altijd klanten zijn die een fysiek exemplaar van een game willen.

Senior Vice President Early deelde zijn mening tijdens een interview met de redactie van Ubisoft zelf. Hij stelde daarin dat fysieke schijfjes consumenten toelaat om games aan elkaar cadeau te doen en hij vermeldde ook de markt voor verzameledities van games. Early vermoedt dat de verkoop van fysieke games in de toekomst wel zal afnemen, maar dat fysieke schijfjes nooit helemaal zullen verdwijnen. Exacte cijfers of prognoses gaf de man echter niet.

Early ging ook in op de toekomst van cloudgaming. "We denken dat het streamen van games zal blijven groeien", klinkt het. "Vijftien jaar geleden waren er al bedrijven die dit mogelijk probeerden te maken, maar toen was de infrastructuur nog niet wat het moest zijn." Vandaag de dag is de snelheid van de gemiddelde internetverbinding volgens de man vele malen beter. "Ik denk dat deze vooruitgang zal blijven doorzetten en dat zal het streamen van games ten goede komen."

De topman van Ubisoft ging ook in op de recent goedgekeurde overname van Activision Blizzard door Microsoft door de CMA. Microsoft en Ubisoft kondigden in augustus aan dat Ubisoft de cloudstreamingrechten van Activision Blizzard-games voor buiten de Europees Economische Ruimte had aangekocht, en dat voor de komende 15 jaar. Volgens Early is Ubisoft goed geplaatst om cloudstreamingdiensten aan te bieden. Het Franse bedrijf heeft naar verluidt al eerder samengewerkt met het Google Stadia-team en de teams achter cloudgamingdiensten Amazon Luna en Nvidia GeForce Now.

Ubisoft krijgt enkel buiten de Europese Economische Ruimte de rechten op Activision Blizzard-games. Binnen de Europese Economische Ruimte moet elk cloudgamingbedrijf gratis toegang kunnen krijgen tot de streamingrechten van de Activision Blizzard-games. Dat heeft de Europese Commissie aan Microsoft opgelegd.

Alle studio's die in handen zijn van Xbox, inclusief die van Activision Blizzard. Bron: Klobrille — Alle studio's die in handen zijn van Microsoft Xbox, inclusief die van Activision Blizzard. Bron: Klobrille

Reacties (167)

Alxndr
14 oktober 2023 12:02

Wat is het voordeel behalve games door kunnen verkopen? Met patches/updates/DLC/DRM is een internet verbinding noodzakelijk, en volgens mij kunnen spellen op fysieke dragers net zo goed onspeelbaar worden als vanuit de uitgever support stopt?

SirLenncelot
@Alxndr • 14 oktober 2023 12:10

Doorverkoop is ook geen reden, het zou gewoon mogelijk moeten zijn om een digitale key aan een ander account te koppelen (en dan meteen los van je eigen account) en zo je game digitaal door te kunnen geven. Maarja hè, die uitgevers moeten toch ergens hun omzet mee kunnen vergroten.

Finraziel

Microsoft Xbox
Games
Activision Blizzard
Microsoft Xbox Series X
Microsoft Xbox Series S
Consoles
Microsoft

@SirLenncelot • 14 oktober 2023 13:31

Of dat zo zou moeten zijn is discutabel... Duidelijk dat de game uitgevers het daar niet mee eens zijn maar eerlijk gezegd, ik ook niet. Ik denk namelijk dat dat heel slecht zou zijn voor de game markt.

Op dit moment is het mogelijk om games tweedehands te verhandelen, maar het feit dat het fysieke goederen zijn zet daar automatisch een rem op. Je moet iemand vinden die de game wil kopen, die moet geld overmaken, dan moet je de game fysiek verzenden wat geld kost en het is rompslomp. Dat zorgt er allemaal voor dat niet heel erg veel mensen dit doen en de kosten zorgen er voor dat het op een gegeven moment (als de game goedkoper wordt) ook minder de moeite waard wordt.

Ga je het digitaal ook mogelijk maken dan krijg je snel bv een marktplaats als g2a of eneba maar dan voor tweedehands. Koper en verkoper hoeven niet met elkaar in contact te komen, de verkoper hoeft niks te doen buiten de key te ontkoppelen en op de site aan te bieden... Dat wordt zo laagdrempelig dat de meeste mensen dat wel willen doen. Doordat het alleen om een key gaat is er ook nul waardevermindering zoals wel bij een fysiek schijfje wat bv bekrast kan zijn of het doosje wat er niet meer zo mooi uitziet. Er is dus geen enkele meerwaarde meer van nieuw kopen. En doordat er geen verzendkosten zijn (hooguit een kleine fee van de tussenpersoon) kan het ook prijstechnisch altijd makkelijk nieuw verslaan. Gevolg is dat de verkopen voor de uitgevers finaal in elkaar zakken. En ja dat is slecht want als er niet meer te verdienen valt aan games dan wordt er niet in geïnvesteerd.

Daar zijn eventueel wel weer oplossingen voor te verzinnen maar dan moet je al snel denken aan dat de uitgever bv voor elke tweedehands verkoop weer een bedrag in rekening brengt. Om te zorgen dat hun inkomsten op peil blijven zal dat geen klein bedrag kunnen zijn. En dan denk ik niet dat jij tevreden zou zijn met zo'n systeem?

kid1988
@Finraziel • 14 oktober 2023 15:26

[...]

Daar zijn eventueel wel weer oplossingen voor te verzinnen maar dan moet je al snel denken aan dat de uitgever bv voor elke tweedehands verkoop weer een bedrag in rekening brengt. Om te zorgen dat hun inkomsten op peil blijven zal dat geen klein bedrag kunnen zijn. En dan denk ik niet dat jij tevreden zou zijn met zo'n systeem?

Een uitgever heeft hier compleet geen interesse in, want waarom zou je een licentie terugkopen van een gebruiker om deze vervolgens te verkopen, terwijl je gewoon nieuwe licenties kunt verkopen?

Er zijn m.i. maar 2 redenen waarom er 2e hands handel is, 1. is de prijs van de producten (deze is meestal lager dan nieuwprijs) 2. is de beschikbaarheid. Sommige games worden na verloop van licenties uit digitale stores verwijderd, en soms van de schappen getrokken in fysieke winkels (als de voorraad dan niet al lang op is).

Aan het eerste punt wil een uitgever nooit meewerken, want er valt niets te verdienen, en aan het tweede punt kan een uitgever niet meewerken want dat mag hij niet (hij heeft immers geen licenties meer voor distributie).

Finraziel

Microsoft Xbox
Games
Activision Blizzard
Microsoft Xbox Series X
Microsoft Xbox Series S
Consoles
Microsoft

@kid1988 • 14 oktober 2023 15:58

Die laatste alinea was ook alleen maar om te proberen de wind uit de zeilen te nemen van het standaard verweer van mensen die vinden dat licenties wel verhandelbaar zouden moeten zijn. Ik denk ook niet dat het ooit tot een praktische oplossing zou komen.

R4gnax

Europese unie

@Finraziel • 14 oktober 2023 16:18

Ik denk ook niet dat het ooit tot een praktische oplossing zou komen.

Die praktische oplossing is er feitelijk al in de vorm van Gamepass.
Abonnementsdiensten, dus.

Voor X bedrag in de maand / per jaar, toegang tot de volledige bibliotheek.
Speel naar hartelust en wat je maar wilt. Maar zodra je stopt met betalen, stopt je toegang.

Dan is er geen sprake van een koopconstructie meer; en is er dus niets meer om te herverkopen.

Je zult zien dat dat soort diensten straks rendabel gemaakt worden en mensen in bulk gebonden gaan houden doordat ze een twee-traps systeem à la freemium gaan invoeren: een goedkoop abo waarbij je toegang hebt tot alles wat een half jaar of ouder is; en een duurder abo wat je toegang geeft tot alles, incl. de nieuwste titels.

De die-hards die met de hype-train mee gaan, kunnen dan de kosten op gaan hoesten voor de bulk die incidenteel eens wat speelt; of die vooral bij hun oude vertrouwde titels blijft.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 14 oktober 2023 16:22]

laptopleon
@R4gnax • 14 oktober 2023 20:08

Het een een oplossing, maar hoe praktisch het is, is een ander verhaal. Niet alle makers van spellen willen met zo'n mega-uitgever in zee en in zo'n abonnement zitten.

Ik als speler wil niet heel mijn leven elke maand blijven betalen voor dezelfde game. Ik speel niet elke dag of week of maand een ander spel. Abonnementen zoals bij Apple Arcade bevatten vaak heel veel spellen die vaak heel veel op elkaar lijken en vaak nogal oppervlakkig zijn, uitzonderingen daargelaten.

Ik heb een cdrom van 25 jaar oud waar ik nog steeds Carmageddon (Mac) van kan installeren. Stel je voor dat ik daar nog steeds een abonnement voor zou moeten nemen / aanhouden.

sdk1985
@laptopleon • 16 oktober 2023 15:27

Het een een oplossing, maar hoe praktisch het is, is een ander verhaal. Niet alle makers van spellen willen met zo'n mega-uitgever in zee en in zo'n abonnement zitten.

Ik als speler wil niet heel mijn leven elke maand blijven betalen voor dezelfde game. Ik speel niet elke dag of week of maand een ander spel. Abonnementen zoals bij Apple Arcade bevatten vaak heel veel spellen die vaak heel veel op elkaar lijken en vaak nogal oppervlakkig zijn, uitzonderingen daargelaten.

Ik heb een cdrom van 25 jaar oud waar ik nog steeds Carmageddon (Mac) van kan installeren. Stel je voor dat ik daar nog steeds een abonnement voor zou moeten nemen / aanhouden.

Je kunt er ook iets pragmatischer naar kijken. Ik kijk zelf naar de prijs van de games die ik anders zou hebben aangeschaft. Bijvoorbeeld Forza Horizon 5. Wanneer er meerdere games zijn die je in hetzelfde jaar anders zou kopen dan is zo'n dienst interessant. Dit jaar heb ik van Gamepass PC zelf de volgende games gespeeld; Payday 3, Railway Empire 2, Forza Motorsport, Everspace 2, Starfield, The Wandering Village, Grid Legends (via ea dat gratis bij gamepass zit), Forza Horizon 5 en Humankind. De kosten van gamepass bedroegen circa 100 euro voor 3 jaar.

De praktijk leert dat er niet veel games zijn die je na 3 jaar nog steeds speelt. Games waar dat wel voor opgaat zijn tegen die tijd vaak goedkoper geworden.

PepijnK
@R4gnax • 16 oktober 2023 14:08

[...]

Die praktische oplossing is er feitelijk al in de vorm van Gamepass.
Abonnementsdiensten, dus.

Voor X bedrag in de maand / per jaar, toegang tot de volledige bibliotheek.
Speel naar hartelust en wat je maar wilt. Maar zodra je stopt met betalen, stopt je toegang.

Dan is er geen sprake van een koopconstructie meer; en is er dus niets meer om te herverkopen.

Maar dan moet GamePass ook wel de hele library blijven aanbieden. Ik krijg met regelmaat op GamePass melding dat spellen binnenkort uit het abonnement gaan. Dus je kan alleen maar een beperkt aantal spellen spelen, waarvan je dan ook nog niet eens weet of en wanneer spellen uit het abonnement worden gehaald.
Dat is niet anders dan bijvoorbeeld bij Netflix, waar na verloop van tijd de eerdere seizoenen van series verdwijnen. Bijvoorbeeld Archer daar staat nu alleen nog seizoen 5-10 van op Netflix. 1 tot 4 niet meer, blijkbaar was dat een andere licentieovereenkomst en ziet Netflix meer kosten dan baten bij het verlengen van die licentie.

loki504
@kid1988 • 14 oktober 2023 17:54

Waarom valt aan 2de hands licentie verkopen niet te verdienen? Ze kunnen natuurlijk 15% naar de store 15% naar de ontwikkelaars en 70% naar de verkoper. Verdienen ze 2 keer aan een licentie.

Finraziel

Microsoft Xbox
Games
Activision Blizzard
Microsoft Xbox Series X
Microsoft Xbox Series S
Consoles
Microsoft

@loki504 • 14 oktober 2023 19:33

15% is een schijntje en gaat bij lange na niet genoeg zijn om de inkomsten van uitgevers op peil te houden. Dat is dus precies waarom het niet gaat werken, voorstanders van dit soort systemen zoals jij blijkbaar denken dat uitgevers met zo'n klein percentage genoeg zouden hebben... 2 keer verdienen aan een licentie slaat ook nergens op. De licentie is niet waar de kosten in zitten (daar zitten zo goed als helemaal geen kosten aan). De kosten zitten in het ontwikkelen van de game en als straks 75% van de mensen die nu de game gewoon zouden kopen in plaats daarvan een licentie van iemand anders overkopen, dan hebben ze ineens nog meer (25 + (75*0,15)) = 36,25% van de inkomsten die ze nu hebben. Al is het maar de helft van de verkopen die ze kwijt zouden raken aan doorverkoop van licenties, dan zitten ze nog maar op 57,5% van de inkomsten. Hoe dan ook kost het hun geld want er zullen niet tot nauwelijks mensen bij komen (want die zouden nu ook al gewoon de game kopen, maar dan als de nieuwprijs genoeg gezakt is).

loki504
@Finraziel • 14 oktober 2023 20:01

Als je licenties her verkoopt mag de uitgever daar volgens de wet een vergoeding voor vragen. Vandaar dat ik dat opperde. En of ze wel of niet voldoende verdienen en meer/minder weten we niet wat er bestaat niet een 2de hands licentie systeem. Maar toch blijven een hoop grote uitgever disc ondersteunen die A: meer rompslomp met zich meebrengen en B: zonder extra inkomsten doorverkocht kunnen worden.

R4gnax

Europese unie

@kid1988 • 14 oktober 2023 15:54

Aan het eerste punt wil een uitgever nooit meewerken, want er valt niets te verdienen, en aan het tweede punt kan een uitgever niet meewerken want dat mag hij niet (hij heeft immers geen licenties meer voor distributie).

De uitgever hoeft nergens aan mee te werken. De houder van het distributieplatform, die ook optreedt als handelaar zou dat moeten. En uit EU richtlijn 2019/770 inzake contracten voor digitale inhoud en diensten, artikel 10 inzake rechten van derden vloeit voort dat handelaren moeten garanderen dat gebruik van de aangeschafte inhoud of dienst niet gehinderd wordt door limitaties die opgelegd zijn omwille tegemoet te komen aan rechten van derden, ihb intellectueel eigendomsrechten.

'Gebruik' betekent daar in de ruimste zin elke vorm van wettelijke toegestane uitoefening van jouw rechten omtrent die digitale inhoud, dus als je het recht op herverkoop zou hebben- ook dat recht.

Voldoet de handelaar niet aan die eis, dan schaart dit artikel uit deze EU richtlijn dat onder non-conformiteit, waarbij de consument recht heeft op de gewoonlijke remedies: herstel (dwz. ze zien maar dat ze opnieuw de rechten regelen waardoor het wel weer mag); gedeeltelijke compensatie naar rato van waardeverlies (wat in het geval van niet kunnen herverkopen neerkomt op de waarde die je er nog op de tweedehands markt voor zou kunnen krijgen); of als ze niet in toom willen het ontbinden van het contract, waarbij de volledige aankoopsom gerestitueerd moet worden.
(Ja; de richtlijn noemt expliciet de aankoopsom. En bevat geen voorziening voor waardemindering door gebruik. De harmonisatie-criteria stellen dat niet ten nadele van de consument afgeweken mag worden bij implementatie van de richtlijn in nationale wetgeving, dus een lidstaat kan en mag zo'n waardevermindering niet wettelijk toestaan.)

Dit is overigens geen paardemiddel om alsnog een breekijzer te zetten in het kunnen herverkopen van bijv. een aanschaf op Steam. Het gaat er in dat geval namelijk niet om dat je in je recht gelimiteerd wordt; maar of je überhaupt dat recht hebt.

Video-games vallen, net als bijv. e-books, in een grijs gebied waar het zowel software is - en daarmee onder de relevante EU richtlijn valt die stelt dat jij een recht op herverkoop hebt - als een andere vorm van creatief werk wat onder de generieke richtlijn voor intellectueel eigendom valt, die jou dat recht niet geeft.

Daar zit een spanningsvlak en het is de officieel gepubliceerde mening van de Advocaat Generaal van het hooggerechtshof van de EU dat elk hof voor elke individuele zaak de omstandigheden van die zaak en de relevante markt in acht nemende, een individuele beslissing moet nemen of het recht op herverkoop daar zou moeten prevaleren of niet - ihb lettende op het feit of het de markt gezond zou houden of gezonder zou maken; of juist averechts uit zou werken.

Er komt vanuit het EU hof dus pertinent geen algemene uitspraak over de staat van deze richtlijnen waarbij er op video-games, e-books, etc. in algemene zin altijd of nooit een recht op herverkoop zou gaan bestaan. Het hof weigert dat te doen.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 14 oktober 2023 16:01]

MrFax
@Finraziel • 14 oktober 2023 19:55

Je kan toch ook gewoon zorgen dat de game maar x aantal keer doorverkocht kan worden? En dan alleen als de key direct van de originele platform is gehaald, en dus geen grijze retail keys die ooit eens door de developer zijn gegenereerd.

knobbeleend
@Finraziel • 15 oktober 2023 10:16

Nouw,toch niet helemaal mee eens.Begrijp je punt overigens wel,maar er zullen altijd mensen blijven die zo`n fysieke disk prefereren .Al is het maar om de havingness .Het hebben,bezitten.Ook als er iets fout gaat in je verbinding of in de cloud,dan ben je acces kwijt.Off line spelen gaat ook veel moeilijker zonder fysiek een disk te hebben.B.v ik vind mijn steam account,leuk,als ik in de bibliotheek kijk,maar als ik kijk naar mijn kast,dan geeft mij dan toch meer een gevoel van bezit.Maar goed ieder zijn ding.

Finraziel

Microsoft Xbox
Games
Activision Blizzard
Microsoft Xbox Series X
Microsoft Xbox Series S
Consoles
Microsoft

@knobbeleend • 15 oktober 2023 10:39

Huh? Volgens mij begrijp je mijn punt niet want ik heb het helemaal niet over fysiek

Ik had het over waarom het kunnen doorverkopen van puur digitale keys volgens mij niet goed zou zijn voor de markt. Dat staat verder los van of er nog fysieke games zijn...
Of reageerde je misschien op de verkeerde persoon?

knobbeleend
@Finraziel • 15 oktober 2023 11:42

Eh ,ja gedeeltelijk wel, maar i.d.d meer op het topic in het algemeen. Sorry voor de confusion .Nee,was niet de verkeerde persoon,maar eigenlijk dit triggerde een actie van mijn kant ; Je moet iemand vinden die de game wil kopen, die moet geld overmaken, dan moet je de game fysiek verzenden wat geld kost en het is rompslomp. Dat zorgt er allemaal voor dat niet heel erg veel mensen dit doen en de kosten zorgen er voor dat het op een gegeven moment (als de game goedkoper wordt) ook minder de moeite waard wordt.maar dan heb jij het,i.p.v de auteur niet over de schijfjes maar over de keys zelf bedoel je toch?.Ja,wel i.i.g bedankt voor je beleefde actie.Stel ik op prijs.

[Reactie gewijzigd door knobbeleend op 15 oktober 2023 11:44]

Finraziel

Microsoft Xbox
Games
Activision Blizzard
Microsoft Xbox Series X
Microsoft Xbox Series S
Consoles
Microsoft

@knobbeleend • 15 oktober 2023 11:59

Ahhh daar had je het over... Nou, ik bedoelde daar niet echt mee te zeggen dat er in absolute zin weinig mensen fysieke games zouden willen of ze zouden willen verhandelen, ik bedoelde te zeggen dat dit procentueel geen heel groot gedeelte van de totale markt gaat zijn (en dan doel ik vooral op het weer verkopen, niet zo zeer op het fysieke games willen). Voor veel mensen gaat het gewoon te veel gedoe zijn dus die kopen nu nieuw en als ze klaar zijn blijven die games lekker in de kast liggen (als ze al fysiek kopen).
Maar ga je keys verhandelbaar maken dan vallen veel van de punten die het een hoop gedoe maken bij fysiek weg waardoor in mijn verwachting veel meer mensen het zullen gaan doen en het een flinke negatieve impact op de inkomsten van de uitgever zal hebben. Dat was mijn punt

Alxndr
@SirLenncelot • 14 oktober 2023 12:15

Dus is het op dit moment nog wel een reden... D'r zijn genoeg zaken in de wereld die theoretisch mogelijk zijn maar praktisch niet en we dus workarounds voor hebben verzonnen (als consument)

Remzi1993
@SirLenncelot • 14 oktober 2023 18:47

Vandaar mijn commentaar, de EU zou digitale licenties gelijk moeten stellen als fysieke media en het recht op kunnen doorverkopen van digitale licenties (op hetzelfde platform of als het een algemene key is overal).

gron74
@SirLenncelot • 15 oktober 2023 09:43

Daar is al eens een gerechtelijke uitspraak over geweest. Je koopt een licentie en die is niet verhandelbaar. Enige reden voor een fysiek spel is omdat het mooi staat in de kast lijkt me.

KipKroket
@Alxndr • 14 oktober 2023 12:22

Een groot nadeel van digitale spellen is dat de digitale winkel na een tijd waarschijnlijk ermee stopt, zoals de 3ds/Wii U eShop waarin het sinds maart dit jaar niet meer mogelijk is om spellen te kopen, of the Xbox 360 store die volgend jaar sluit. Voorlopig is het nog mogelijk om aankopen opnieuw te downloaden, maar het is dan nog maar de vraag hoelang dat nog kan.

Met deze consoles is het gelukkig altijd nog mogelijk om fysieke tweedehands spellen te kopen, maar wat als we in de toekomst een digital-only console hebben waarvan de fabrikant besluit de digitale winkel te sluiten? Dan is het letterlijk onmogelijk om hier nieuwe spellen voor te kopen.

En natuurlijk kunnen spellen op fysieke dragers onspeelbaar worden, maar hetzelfde kan gebeuren met opslag op een console (Wii U NAND decay is hier een recent, maar misschien uitzonderlijk voorbeeld van), en dan ben je alles kwijt, helemaal als de fabrikant besluit om het opnieuw downloaden van aankopen op een oude console uit te schakelen.

feuniks
@KipKroket • 14 oktober 2023 12:39

Helaas zijn er al genoeg spellen op de markt, waarbij de disk alleen een bootstrap heeft en de game an sich wordt gedownload. Die vallen allemaal om als de download server niet meer bestaat.

Remcoder
@feuniks • 14 oktober 2023 20:09

Fout, volgens does it play, die voor de meeste consoles spellen en revisies uitgebreid test is 70-80% speelbaar zonder update of download.

Dit fabeltje moet eens goed de grond in geboord worden, want verdere herhaling helpt de markt niet vooruit.

Als gamers zouden we dit ook niet meer moeten accepteren.

https://twitter.com/DoesI...QiEYHmXkXxIbqeF7VLaA&s=19

feuniks
@Remcoder • 14 oktober 2023 20:17

Dus is 20-30% niet speelbaar zonder update of download. Dan klopt mijn uitspraak toch.

pbk
@feuniks • 15 oktober 2023 08:25

Heb je de link bekeken?
Daarin staat dat het om 11% van de spellen gaat.

FalconerHG
@Remcoder • 16 oktober 2023 09:39

Ik koop fysiek niets meer, maar had in de laatste jaren dat ik dat nog wel deed regelmatig games waarbij er nagenoeg niks op de gekochte DVD stond. Het gebeurt dus blijkbaar 'vaak genoeg' om het geen fabel te laten zijn.

phray
@feuniks • 14 oktober 2023 12:50

Maar genoeg zijn ook compleet en werkend. Bijna alle switch games werken zo behalve de enkeling die download vereisen wat op de box staat.

Alxndr
@KipKroket • 15 oktober 2023 11:22

Dat is een heel ander verhaal en een fysieke winkel kan ook gewoon sluiten. En bovendien een winkel heb je na je aankoop verder niets meer mee te maken (een winkel is iets anders dan de partij die servers runt/beheert).

Als iets om wat voor reden dan ook beschadigd raakt, is digitaal juist een voordeel. Ik ken geen enkele winkel waar je je gekraste schijfje om kunt ruilen voor een nieuwe zonder te betalen. Digitaal kun je gewoon zolang de winkel bestaat/het toe laat opnieuw downloaden - dat is dus sowieso altijd meer/langer dan bij fysieke games.

Maargoed, ik verkijk me blijkbaar(?) op het aantal verzamelaars, al lijkt het me onwaarschijnlijk dat dat er genoeg zijn om een fysieke produktie keten in stand te houden. De 'armere' landen waar nog geen snel internet is lijkt me een betere reden, maar hoe lang zal het duren voordat je overal gewoon 20+ Mbit hebt? (dan download je 150GB ruim binnen 24 uur).

renecl
@Alxndr • 14 oktober 2023 14:07

Niet iedereen heeft snel internet

Aaargh!
@renecl • 14 oktober 2023 16:58

En dat is het echte probleem dat opgelost moet worden, in plaats van krampachtig blijven vasthouden aan antieke media.

PurifieR1980
@Aaargh! • 14 oktober 2023 20:10

Of ze blijven je gewoon de keuze geven tussen digitaal en 'antieke media'? Ik zie het probleem niet.

mcbeef

@Aaargh! • 14 oktober 2023 23:04

Ik vind een reeks spelletjes op de plank ook wel een leuk gezicht. Antiek is jouw mening. Volgens mij zijn geheugenchips nogsteeds courant en optische schijven ook.

Is ook een makkelijke manier om even "zin" te krijgen in een spelletje, het bekijken van de cover art.

Kol Nedra
@Alxndr • 14 oktober 2023 16:19

als je gewoon offline blijft zou het altijd werken. verwacht dat console gaming dood gaat als bijv de ps6 geen schijfjes meer accepteerd..

Groningerkoek

Bedrijfsnieuws

@Kol Nedra • 14 oktober 2023 16:33

Moet je wel een spel hebben wat offline speelbaar, dat valt steeds vaker tegen. Daarnaast heb je dan ook geen patch voor bugs e.d.

Bulls
@Groningerkoek • 14 oktober 2023 17:39

Een vernieuwde release gaat dat ook oplossen. Zo is Cyberpunk release disc niet zo best speelbaar zonder updates. Maar ik verwacht dat ze binnen niet al te lange tijd met een bundel uitgave inclusief phantom liberty komen op disc. Dan heb je cyberpunk 2.0 op disc waar je in principe geen internet voor nodig hebt om degelijk te kunnen spelen.

Ik heb hem deze week voor het eerst tweedehands gekocht voor 15 euro, en in feite is het enkel een licentie, want de ps5 upgrade werd gedownload, en heb enkel de disc nodig als check.

Groningerkoek

Bedrijfsnieuws

@Bulls • 14 oktober 2023 19:41

Als je met een voorbeeld komt ter ondersteuning van "als je gewoon offline blijft zou het altijd werken." dan helpt het niet als je met een spel komt wat niet op de disc staat

Bulls
@Groningerkoek • 14 oktober 2023 23:46

Ik gaf alleen aan dat er ook oplossingen zijn voor games die zonder day one patch niet speelbaar zijn. Er zijn vaak nog heruitgaven waar een betere versie op staan. Maar denk ook dat de zogenaamde “broken” games wel meevallen. Niet alle bugs heeft iedereen altijd. Wat de video compilaties vaak doen geloven.

rneeft
@Alxndr • 14 oktober 2023 19:39

Doorverkopen is voor mij niet echt een groot punt.. Wij hebben 2 Nintendo switch consoles en daar is het drama om een spel te laten spelen op een andere switch. De koper van een game moet altijd een profiel hebben op een tweede switch (derde of vierde switch). Dan moet de niet kopen altijd online zijn.

Wij kopen, bijna nooit online, altijd fysieke en wanneer de één klaar is met zn game, kan die zonder issue naar de tweede Switch.

Michaelr1
@rneeft • 14 oktober 2023 19:59

Bij digitaal kun je met zn 2en tegelijkertijd hetzelfde spel spelen terwijl je hem maar 1 keer hebt aangeschaft.

Ik heb bijvoorbeeld Splatoon 3 fysiek en zal deze nogmaals moeten kopen om hem samen met mijn vrouw en kinderen te kunnen spelen. Dat probleem had ik met Splatoon 2 digitaal niet.

Ik krijg dus meer waar voor mijn geld bij digitaal.

geeMc
@Alxndr • 14 oktober 2023 12:13

Het hoeft niet altijd een praktisch voordeel te zijn. Voor mij zijn fysieke kopieën ook een beetje een verzamelingsding. Ik vind het tof om een kast vol te hebben staan met alle games die ik door de jaren heen heb gespeeld. Het schijfje heeft wat dat betreft voor mij minder waarde dan het doosje.

Natuurlijk zijn er andere manieren om die verzameling alsnog aan te kunnen vullen als fysieke versies niet meer verkocht worden (bijvoorbeeld zelf hoesjes kopen en covers printen), maar een deel van de charme is de authenticiteit van het product. Is voor een verzamelaar toch niet hetzelfde.

Ik koop het liefst fysieke spellen, maar beperk me er niet toe. Sommige digitale aanbiedingen zijn gewoon te goed om te laten liggen. Ik zou het jammer vinden als fysieke kopieën verdwijnen, maar zie het wel gebeuren. Ik hoop alleen dat ergens wordt besloten dat de consoleboeren worden verplicht om andere stores toe te laten. De PS/Xbox stores hebben amper goede aanbiedingen, vooral vergeleken met PC gaming.

Eymas
@Alxndr • 14 oktober 2023 12:28

en volgens mij kunnen spellen op fysieke dragers net zo goed onspeelbaar worden als vanuit de uitgever support stopt?

Meestal wordt verwacht dat het spel op de drager staat op een wijze dat je deze kan spelen en/of installeren zonder een internetverbinding of registratie.

Het betreft dan wel een 1.0 versie in het ergste geval, met alle bugs en glitches die dan niet (meer) opgelost kunnen worden door patches die je moet downloaden.

Daarnaast kan ik mij voorstellen dat als je harde schijf vol staat met spellen, dat je deze alsnog kan spelen vanaf de schijf zelf.

vickypollard
@Alxndr • 14 oktober 2023 14:43

- Verzamelen
- Doorverkopen
- Niet van aanbiedingen van één store afhankelijk zijn
- Betere prijzen voor oudere games

Ik bekijk dat vooral vanuit console-perspectief. De PS Store is bijvoorbeeld peperduur en ook oude games hebben niet altijd een gunstige prijs.

[Reactie gewijzigd door vickypollard op 14 oktober 2023 14:43]

BadRespawn
@Alxndr • 14 oktober 2023 19:33

Wat is het voordeel behalve games door kunnen verkopen?

In een groot deel vd wereld is niet voldoende snel internet om een game van 10-tallen gigabytes te downloaden (Latijns Amerika, Indonesië/India en omstreken), maar kan men zich wel een PC en een paar games veroorloven. Dat is al met al een heel grote markt waarvoor fysieke dragers de enige optie is.

RCFProd
@Alxndr • 14 oktober 2023 21:18

"Game of the year" of complete edities van fysieke spellen zijn daarom een goed idee als het aankomt op updates en DLC.

Dit zijn versies van spellen die alle nodige updates en downloads inbegrepen hebben 1-2 jaar na release.

Het is alsnog geen perfecte oplossing want de meeste mensen kopen games op dag 1. Na 1-2 jaar valt de interesse grotendeels weg. Dat is ook het probleem met de game industrie. Games en dus fysieke spellen komen op hele gebrekkige manieren uit omdat iedereen het toch koopt. Als iedereen 1-2 jaar zou wachten op de complete release van een fysieke game dan zou het ideaal zijn.

mac1987
@Alxndr • 15 oktober 2023 12:25

Vraag is ook wat het nut is van een spel op fysieke schijf, als die schijf de eerste 5GB bevat en je daarna nog 120GB van de server moet halen alvorens dat spel daadwerkelijk gespeeld kan worden. Gaat die server eruit, dan heb je naast nostalgische gevoelens nul komma nul aan dat schijfje.

WillySis

@Alxndr • 15 oktober 2023 12:55

De voorkeuren van mensen hoeven helemaal niet op een voordeel te berusten. Sommige mensen hebben nu eenmaal liever een fysiek exemplaar dan alleen een virtuele versie die alleen op de computer of in de cloud bestaat.
Zo worden er nog altijd CD's en LP's verkocht, terwijl de muziek ook gewoon bij streamingdiensten te beluisteren is. Dan laat ik de discussie over de hoorbaarheid van eventuele verschillen even buiten beschouwing. De meeste mensen die CD's en LP's kopen hebben immers niet die top apparatuur waarmee het verschil daadwerkelijk hoorbaar gemaakt zou kunnen worden. Het gaat meestal om het aanleggen van een fysieke verzameling, met de bijbehorende mogelijkheden om een album of game te kiezen terwijl je voor de kast staat en de hoezen bekijkt.

Zynth
@Alxndr • 15 oktober 2023 12:56

Wat is het voordeel behalve games door kunnen verkopen?

Games over 10-20 jaar nog steeds kunnen spelen. Zij het zonder updates dan.

ThanosReXXX
@Alxndr • 16 oktober 2023 13:58

Die fysieke versie kan uitsluitend onspeelbaar worden door een externe patch of update. Op het moment dat jij die versie van je console verwijderd en zonder een internetverbinding de oude versie installeert, dan zou je die in principe gewoon nog moeten kunnen spelen.

Los daarvan zullen er rond die tijd zat onofficiële patches beschikbaar zijn om welke blokkade dan ook op te heffen, dus linksom of rechtsom is er altijd wel weer een manier te vinden...

dezwarteziel
@Alxndr • 17 oktober 2023 00:14

Game preservation, multiplayer games zullen afhankelijk zijn van servers. Niet elke single player game is afhankelijk van support van de uitgever. Een schijfje zal nog werken als een game uit een store is verdwenen.

Alxndr
@dezwarteziel • 17 oktober 2023 10:17

Maar in wat voor staat, zonder alle patches en updates die tegenwoordig normaal zijn. Misschien niet voor ieder spel, maar volgens mij wel bijna.

En hoeveel veel single player spellen vereisen tegenwoordig een continue internetverbinding?

Automark
14 oktober 2023 11:57

Natuurlijk gaat dat niet gebeuren, discs zullen gewoon weggaan. Misschien boxed versies met een download key erin. PCs hebben vrijwel geen disc meer, en bij consoles zal dat ook minder worden want gewoon te duur. Ze zijn ook vrijwel nutteloos, want de versie waar ze mee verscheept worden werkt tegenwoordig helemaal niet meer, eerst 80gb update downloaden bijv.

R4gnax

Europese unie

@Automark • 14 oktober 2023 15:44

Natuurlijk gaat dat niet gebeuren, discs zullen gewoon weggaan.

Discs zullen absoluut niet gaan verdwijnen.
En wel om één heel simpele reden: als PlayStation en XBox stoppen met discs, zijn hun storefronts in één klap poortwachter - als in de Digital Markets Act - en overtreden ze de regels omtrent het moeten toelaten van alternatieve store fronts.

En dat zullen noch Sony, noch MS op hun gesloten platformen willen. Want dan is het hek van de dam.
Zowel mbt het kraken van kopieerbeveiligingen als mbt cheats en cheaters in multiplayer.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 14 oktober 2023 16:12]

Wolfos

Games

@R4gnax • 14 oktober 2023 17:08

Hebben deze platforms daar niet te weinig gebruikers voor? Steam is ook geen poortwachter volgens de wetgeving.

mr.paaJ
@Wolfos • 14 oktober 2023 19:24

Steam heeft concurrentie, op Xbox en PS zit je nu voor downloads aan de eigen stores vast.

Wolfos

Games

@mr.paaJ • 14 oktober 2023 22:27

Steam is een platform op zich, heeft een dominant marktaandeel, en overstappen is extreem kostbaar want je games kun je niet meenemen.
Je zit er dus behoorlijk aan vast.

[Reactie gewijzigd door Wolfos op 14 oktober 2023 22:34]

mr.paaJ
@Wolfos • 15 oktober 2023 08:13

je hoeft Steam natuurlijk niet leeg te halen om ook andere game diensten te gebruiken, de andere stores werken prima paralel. Op de consoles kan dat niet.

R4gnax

Europese unie

@Wolfos • 14 oktober 2023 19:50

Hebben deze platforms daar niet te weinig gebruikers voor?

What is de install base voor PS en XBox? Hoeveel consoles zijn er in totaal verkocht de afgelopen jaren?
Dat lijkt me een redelijk ijkpunt, niet?

Van de Nintendo Switch weten we het: tenminste 119 miljoen, wereldwijd.
De PS4 zou daar nog boven zitten, maar laten we voor het gemak deze op 120 miljoen zetten en zeggen dat grofweg een derde daarvan in de EU zit. Dus 40 miljoen.

Er vanuit gaande dat de markt niet kleiner wordt, kun je op basis daarvan concluderen dat deze tegen de drempelwaarde aan zal liggen.

In elk geval op een punt zal komen waar de EU Commissie haar bevoegdheid in kan zetten om een onderneming als poortwachter te duiden zelfs waar deze niet expliciet aan alle drempelwaardes voldoet; maar omdat er andere omstandigheden in het spel zijn.

Ja, de bevoegdheid om onder voorwaarden die drempelwaardes te negeren, hebben ze. Hoeven ze enkel goed te beargumenteren. En dat zal hier geen probleem zijn. Feitelijk is het namelijk een marktmonopolie waar twee spelers - Sony; en Microsoft - de hele markt definiëren en de markt per definitie niet open is; en zeer moeilijk is om in toe te treden.
Het feit dat dat als de relevante markt gezien wordt en alle andere spelers zoals Nintendo buiten beschouwing gelaten worden, bleek al uit de voorwaarden van de EU omtrent de Activision-Blizzard overname door MS.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 14 oktober 2023 19:57]

Automark
@R4gnax • 14 oktober 2023 17:13

Natuurlijk gaan ze wel stoppen met discs, misschien dat je dan in winkels games kan kopen met een qr code. Discs zijn niet meer van deze tijd, als ze het echt niet willen kwamen ze niet met disc loze consoles

dezwarteziel
@R4gnax • 17 oktober 2023 00:15

Discs zullen absoluut niet gaan verdwijnen.

Als Ubisoft zegt dat ze zullen blijven, dan kan je er vergif op innemen dat ze zullen verdwijnen.

madcon
@Automark • 14 oktober 2023 12:04

Boxed versies met alleen een download vind ik verspilling van materiaal een middelen. Ik kijk er niet van op als je straks alleen een kaart kan kopen met daarom een code om een spel te downloaden. Of alleen tegoedkaarten voor een krediet bij de playstore, xbox store etc.

Automark
@madcon • 14 oktober 2023 12:09

Dan iss die boxed versie niks voor jou als jij dat verspilling vindt. Voor verzamelaars is dat wel leuk, zo heb ik van verschillende spellen wel een boxed versie, niet om het schijfje, maar dus om de box, de extras, etc, zie bijv de gta games, met een plattegrond, boekje etc

madcon
@Automark • 14 oktober 2023 12:13

Ik kom uit de tijd dat een spel nog kwam in een grote kartonnen doos met diskette, posters en boekjes. Ik snap de verzamelwaarde van verpakkingen wel maar dat is wat anders als een lege plastic box. Daar zijn de collectors editions voor.

MrMonkE
@madcon • 15 oktober 2023 08:00

Persoonlijk knap ik af op collectors editions omdat ze puur zijn gemaakt om je een poot uit te draaien.
Maar goed als iemand dat wel leuk vindt; be my guest
Wie ben ik om een ander zijn plezier in de weg te staan.

BadRespawn
@Automark • 14 oktober 2023 19:43

Natuurlijk gaat dat niet gebeuren, discs zullen gewoon weggaan.

Zodra de honderden miljoenen klanten in de wat meer welvarende ontwikkelingslanden breedband internet hebben. Bvb in Brazilië heeft ca 15% breedband, de rest alleen mobiel internet.

Automark
@BadRespawn • 15 oktober 2023 00:29

Degenen die nu 500-600 euro kunnen betalen voor een console, zullen toch ook al wel breedband hebben. Die zullen niet in een lemen hut slapen met varkens en koeien lijkt me.

BadRespawn
@Automark • 16 oktober 2023 23:07

Degenen die nu 500-600 euro kunnen betalen voor een console, zullen toch ook al wel breedband hebben. Die zullen niet in een lemen hut slapen met varkens en koeien lijkt me.

In die landen is een grote groep consumenten die niet in een lemen hut slapen maar zich geen breedband internet kunnen veroorloven, en ipv een console hebben ze een PC die twee generaties achterloopt. Dat kost een paar 100eu en ze doen er tien jaar mee, en een paar tientjes per jaar voor een game kan er ook wel af. Dat is heel wat anders dan een paar tientjes per maand voor breedband.

dezwarteziel
@BadRespawn • 17 oktober 2023 00:16

De Genesis schijn populair te zijn daar. Voordeel is dat internet niet benodigd is.

[Reactie gewijzigd door dezwarteziel op 17 oktober 2023 00:18]

BadRespawn
@dezwarteziel • 17 oktober 2023 13:27

Dan was ik nog optimistisch met 'loopt twee generaties achter'. Een console van 30 jaar geleden kost natuurlijk ook niet zo veel, die Sega is al die tijd nog in Brazilië geproduceerd, pas dit jaar discontinued.

SomerenV
@Automark • 14 oktober 2023 14:42

Het grote verschil tussen PC en consoles is dat de PC bijna eindeloos backwards compatible is met archiverings-opties die ver voorbij de consoles gaan wat betreft mogelijkheden. Ik ben op de PC niet afhankelijk van een handjevol aanbieders en bijna iedere game van de afgelopen 30 jaar is wel ergens te vinden, al dan niet via minder legale wegen, ongeacht het platform waar de game op uit is gekomen. Op consoles ben je afhankelijk van een hoop factoren. Op de PC heb je bijna eindeloze vrijheid.

ThanosReXXX
@Automark • 16 oktober 2023 13:59

Want jij weet het beter dan iemand die in de business zelf zit, natuurlijk...

Automark
@ThanosReXXX • 16 oktober 2023 15:23

Jazeker, dat weet ik.
Ik ruik ook onzin als topmensen of marketing pipos iets roepen.

ThanosReXXX
@Automark • 16 oktober 2023 15:47

Right...

BadRespawn
@Automark • 17 oktober 2023 13:31

Als je denkt dat de PC markt er in de hele wereld hetzelfde uitzit als in het rijke westen...

Automark
@BadRespawn • 17 oktober 2023 14:59

ik kwam vorige week toevallig nog even in het midden van afrika, en inderdaad, daar in een lemen hut was een jongen druk bezig in te bellen via 56k met zijn verder lekkere game pc met 3090ti en 64gb ddr5

BadRespawn
@Automark • 17 oktober 2023 15:35

Ik ruik onzin als een tweaker iets roept.

Oh je bent cynisch; je denk dat een deel vd mensen in de rest vd wereld ofwel bijna net zo welvarend zijn als wij en de rest zo arm dat ze zich niets kunnen veroorloven qua digitale technologie.
De realiteit is anders: bijna iedereen daar heeft een eenvoudig mobieltje met mobiel (traag) internet. Veel daarvan wonen idd in een lemen hut.

En dan is er wat daar doorgaat voor middenklasse die niet in een lemen hut wonen en zich wel een PC van tien jaar geleden of een console van 30 jaar geleden kan veroorloven (de Sega Genenis werd tot dit jaar nog in Brazilië geproduceerd), en een paar tientjes per jaar heeft voor wat games, maar niet een paar tientjes per maand voor breedband internet. Dat is een heel grote markt die afhankelijk is van fysieke media dragers.

[Reactie gewijzigd door BadRespawn op 17 oktober 2023 15:45]

Automark
@BadRespawn • 17 oktober 2023 16:46

Ja en waar richten ze zich op met een nieuwe aaa game die hier 80 euro kost en minimaal een videokaart van 500 euro nodig heeft?

BadRespawn
@Automark • 17 oktober 2023 16:55

Op een goedkopere kaart op minimum settings haalt ie nog wel rond de 25 fps. Dan heb je grafische kwaliteit en performance die hier ook ooit normaal was.

bantoo
14 oktober 2023 11:49

Lijkt me sterk dat er nog de moeite genomen wordt of schijflades in te bouwen in toekomstige consoles. Ook voor ontwikkelaars is het vreemd rekening te moeten houden met een moderne floppy voor je grote. Het zal dus in de richting gaan van veredelde download links met een schijf gebonden serial key die voor de leuk op een cd geschreven staan. Dat moet dan met een externe cd speler uitgelezen worden.

Wat een gimmick.

Mania-92
@bantoo • 14 oktober 2023 11:54

Vanuit de uitgever geredeneerd natuurlijk wel. Maar vergeet niet dat er een heleboel klanten zijn, je spreekt er nu een, die enkel gamen op schijf. Ik koop games 2ehands (hier via tweakers) en verkoop ze weer als ik er klaar mee ben. Daardoor kost een game mij vaak niet meer dan 10/20 euro. No way dat ik 80 euro per game ga betalen. Als ik geen gebruik meer kan maken van discs (of meer specifiek eigenlijk het kopen en verkopen van games tussen particulieren, als ze dat zonder disc faciliteren ook prima) dan stop ik er gewoon mee.

bantoo
@Mania-92 • 14 oktober 2023 11:58

Het is inderdaad een rare koppeling geworden onderhand, licentie en schijf. Ik neem aan dat de reden is dat hier geen alternatief voor is gemaakt zit in dat ze dat niet willen aanbieden. Een usb stick of iets dergelijks zou een redelijke oplossing zijn.

Eymas
@bantoo • 14 oktober 2023 12:30

Een usb stick of iets dergelijks zou een redelijke oplossing zijn.

Met die "Storage Expansions" voor de Xbox Series denk ik stiekem dat ze spelcartridges weer kunnen introduceren. Zeker met hoe groot sommige spellen tegenwoordig zijn, zou zo'n 128GB SSD cartridge prima voor één spel kunnen fungeren. Hoeven ze alleen de poort aan de voor- of bovenkant te zetten

MrMonkE
@Eymas • 15 oktober 2023 07:56

En dan een Copy Doctor 64?
Ik gok dat ze liever weg blijven van die zaken vanwege potentieel misbruik zoals in verleden.

Wolfos

Games

@Mania-92 • 14 oktober 2023 12:03

Digitaal heb je ook gewoon aanbiedingen hè.

sspiff
@Mania-92 • 14 oktober 2023 12:12

Ja, maar met een gamer als jij houden game developers en publishers dan ook nul rekening. Ze verdienen helemaal niks aan jou, dus waarom zouden ze ook?

Ik snap je insteek wel - ik doe hetzelfde voor veel Switch games, en daarvoor voor andere consoles ook. Maar voor de game industrie als business zijn dit soort gebruikers verwaarloosbaar.

Michaelr1
@Mania-92 • 14 oktober 2023 20:23

Voor mensen als jou heeft Don Mattrick nog een leuke console in de aanbieding: de x360.

Zonder gekheid: jij stopt echt niet met gamen als er geen discs meer zijn. Dan verander je misschien je game gedrag, maar je stopt niet. Het is niet voor niets je hobby.

Mania-92
@Michaelr1 • 14 oktober 2023 21:12

30+, drukke baan, 2 kinderen. Als ik 1 of 2 uur game in de week is dat naar boven afgerond. Dan koop ik de ps6 net zo graag niet.

Michaelr1
@Mania-92 • 15 oktober 2023 10:50

Je kinderen blijven niet eeuwig klein. Ik ben 36, 3 kinderen. Ook hooguit een uurtje hier of daar om te gamen, maar dat blijft niet eeuwig zo. Er zit 6 jaar tussen onze kinderen, zodra ze oud genoeg zijn dat ze niet meer alle vrije tijd met papa en mama willen besteden komt er een hoop tijd vrij.

dezwarteziel
@Mania-92 • 17 oktober 2023 00:45

2 Uur per week gamen, hoe lang doe je dan met die game van 80€? Een jaar? Niet echt een dure hobby, helemaal als je ze dan in een sale haalt.

Als Ubisoft zegt dat ze zullen blijven, dan kan je er van uit gaan dat de console schijfjes gaan verdwijnen

[Reactie gewijzigd door dezwarteziel op 17 oktober 2023 01:00]

Mania-92
@dezwarteziel • 17 oktober 2023 09:29

1 of 2 games speel ik per jaar. Ik ga er niet failliet aan om 80 euro te betalen, maar ik heb dat er gewoon niet voor over.

dezwarteziel
@Mania-92 • 17 oktober 2023 16:08

Hoeft ook niet, je kan ze in een sale halen. Zoals al wordt aangegeven. Aan 2e hands kopers van een game wordt niet verdiend. Er zal weinig rekening mee gehouden worden vrees ik.

Ik gebruik ze zelden, maar van mij mogen de schijfjes blijven. Uiteindelijk is het alleen maar beter voor de consument.

cold_as_ijs
@bantoo • 14 oktober 2023 12:33

Je vergeet voor het gemak dat in veel landen het internet niet zoals hier is. Zolang dat niet is opgelost + de groeiende grootte van games blijft er voor dat deel van de wereld een markt bestaan voor fysieke media. Ik denk dat de PS6 dus nog gewoon met drive uit blijft komen, ja voor een meerprijs. Je ziet PS daarin sowieso conservatiever in is, zelfs FW updates worden op discs meeegeleverd

JackJack
@bantoo • 16 oktober 2023 13:09

Ikzelf gebruik mijn ps5 ook als bluray speler.
Dat was voor mij de hoofdreden dat ik er een heb aangeschaft MET disc.
De spellen zelf is een beetje 50/50 online en schijf.

Ik ben blij dat ik niet nog een los apparaat hoef aan te schaffen voor m'n blurays.

dezwarteziel
@JackJack • 17 oktober 2023 00:51

Nee joh, dat ding speelt Blue Rays af. Nog nooit bij stil gestaan eigenlijk. Binnekort eens proberen, heb nog wel ergens een Blue Ray schijfje geloof ik.

[Reactie gewijzigd door dezwarteziel op 17 oktober 2023 00:58]

JackJack
@dezwarteziel • 17 oktober 2023 19:32

Als ik een serie echt goed vindt koop ik altijd de bluray collectie. Veel plezier van, omdat een aantal series gewoon nergens meer te vinden zijn online.

dezwarteziel
@JackJack • 17 oktober 2023 21:02

Ah ja, ik vind de .mkv's altijd wel ergens online. Niet dezelfde kwaliteit maar toch.

Tyrian
14 oktober 2023 14:43

Voor mensen zonder betrouwbare internetverbinding of die vaak op plekken komen zonder internettoegang is het ook wel fijn als er nog games zijn op fysieke media die je offline single player kunt spelen.

blorf
@Tyrian • 14 oktober 2023 18:09

Dat ganes sinds een jaar of 20 een verbinding nodig hebben is alleen maar om de gamers van een externe service afhankelijk te maken. Het is nergens een technische vereiste, behalve bij onvoltooide produkten die om wat voor reden dan ook achteraf nog aangepast moeten kunnen worden. En zelfs dan nog zou een aanpassing/update gewoon een portable blob kunnen zijn. "Uitrollen" is ook verzonnen, om dezelfde reden: je hebt er een service voor nodig, dus kassa...

[Reactie gewijzigd door blorf op 14 oktober 2023 18:14]

crazyboy01
@blorf • 15 oktober 2023 00:38

Een heel belangrijke factor is ook anti-piracy. Op PC werd alle software gewoon gecrackt, nu zijn bepaalde grote titels al jaren 'oncrackbaar' omdat ze altijd verbonden moeten zijn.

blorf
@crazyboy01 • 15 oktober 2023 02:38

Dat was een tijd het excuus maar het ging verder dan dat. Game-producenten van nu gebruiken allemaal niet-openbare informatie voor de graphics, afgebakend met contracuele voorwaarden. Als dat niet zo was speelde iedereen nu waarschijnlijk homebrew en OSS games en waren die nog beter ook dan wat het gemiddelde game-huis bakt. Dat is voor 99% design-werk voor op een bestaande engine.

[Reactie gewijzigd door blorf op 15 oktober 2023 02:39]

ThanosReXXX
@crazyboy01 • 16 oktober 2023 14:05

Oncrackbaar tussen aanhalingstekens, inderdaad, want ik zie nog steeds de allernieuwste games voorbij komen in illegale versies, of dat nu van GOG, Steam, Geforce Now, Epic of Ubisoft vandaan komt, er zullen altijd patches komen om games zonder betalen te kunnen spelen. Op PC sowieso. Console is altijd lastiger omdat je dan weer je hele console moet modden/hacken, terwijl het op PC enkel de game zelf is die je mod.

crazyboy01
@ThanosReXXX • 16 oktober 2023 16:12

de allernieuwste games

Veel van de allernieuwste games*, ja klopt. Ik zei niet dat het helemaal niet meer voorkomt, totaal niet zelfs, ik had het over bepaalde grote titels. Soms duurt het met die titels veel langer, soms komt het helemaal niet beschikbaar of - serieus - slechts half. Kijk bijvoorbeeld naar de laatste Call of Duty titels en remasters en hoeveel gedoe daarover online is dat er geen fatsoenlijke cracks voor komen. Er kwamen op een gegeven moment zelfs enkel uncracked torrents van de games, iets waar de meeste mensen eigenlijk helemaal niets aan hebben. Rond CoD MW2019 was het vooral een groot verhaal mbt de desktopversie.

[Reactie gewijzigd door crazyboy01 op 16 oktober 2023 16:16]

ThanosReXXX
@crazyboy01 • 16 oktober 2023 17:04

Ja, uiteraard, echt de allernieuwste games zullen in eerste instantie nog goed beveiligd zijn, en natuurlijk helemaal games die nog steeds een actieve online multiplayer community hebben, maar uiteindelijk worden ze allemaal gekraakt.

crazyboy01
@ThanosReXXX • 16 oktober 2023 17:19

We zullen 't zien.

dezwarteziel
@crazyboy01 • 17 oktober 2023 00:53

Ze zijn "onkraakbaar" door Denuvo, niet door het altijd online gedeelte.

crazyboy01
@dezwarteziel • 17 oktober 2023 17:51

"Altijd online"-DRM is gewoon een ding hoor, nogmaals, er zijn allerlei situaties, maar dit is een van de redenen voor bepaalde grote titels. Voorbeeld dat ik al heb aangehaald, CoD MW2019, is op de desktop in alle gamemodus altijd online. Op consoles is dat niet zo, want daar is kraken toch amper een ding. Dat is letterlijk een deel van de DRM/anti-piracy voor die CoD-titels. Is geen client-side ding zoals Denuvo met enkel periodieke online 'checks'.

[Reactie gewijzigd door crazyboy01 op 17 oktober 2023 17:54]

dezwarteziel
@crazyboy01 • 17 oktober 2023 20:58

De server van het altijd online DRM gedeelte voor single player games kan er middels een crack uitgehaald of gespoofd worden. Dit gebeurt al jaren, de versleuteling van Denuvo is de enige DRM die tot nu toe echt effectief is gebleken.

crazyboy01
@dezwarteziel • 17 oktober 2023 22:55

Is bij die titels nog niet bepaald succesvol gebeurd. Maar Denuvo is inderdaad sterk, gangbaarder en wordt up-to-date gehouden.

skdevil
@Tyrian • 14 oktober 2023 17:24

Zover ik weet staat er heel weinig data op de disks die je koopt.

crazyboy01
@skdevil • 15 oktober 2023 00:35

Verschilt een beetje. Soms is het inderdaad enkel nog te vergelijken met het downloadrecht dat je koopt als je een spel digitaal aanschaft: de cd geeft enkel aan bijvoorbeeld je PlayStation of Xbox door dat je het spel mag downloaden. Je ziet ook steeds vaker dan ze niet eens meer een disc maken maar een downloadcode in het hoesje stoppen. Maar, bij heel grote games zie je nog wel dat de installatie, of een deel daarvan gewoon nog vanaf de disc gaat. Zelfs soms nog met 2 discs. Dan moet je daarna alleen nog de updates downloaden. En op de Nintendo Switch met die cardridges is het zelfs best gangbaar dat de hele game gewoon op die cardridge aanwezig is, en wordt het vaak extra aangegeven als er een extra download is vereist voor spelen.

ThanosReXXX
@skdevil • 16 oktober 2023 14:08

Dat verschilt letterlijk per game. Soms staat het hoofdbestand van een spel wel nog op de disc, maar is alle aanvullende data zoals ook DLC uitsluitend digitaal toe te voegen, en soms is het inderdaad puur een verificatie systeem om te checken of je wel een legale versie van een game hebt.

BadRespawn
@Tyrian • 17 oktober 2023 13:34

Voor mensen zonder betrouwbare internetverbinding of die vaak op plekken komen zonder internettoegang is het ook wel fijn als er nog games zijn op fysieke media die je offline single player kunt spelen.

Dat is wereldwijd zo voor het merendeel van consumenten - die wel genoeg geld hebben voor een eenvoudig PC-tje of een console van 30 jaar geleden, en een paar tientjes per jaar voor wat games.

Rossi46
14 oktober 2023 11:47

Dan moet het wel de PlayStation variant van de game zijn

Gegeven het feit dat de recente Xbox 'lekken' liet zien dat ze bij Xbox al vanaf 2024/2025 geen disc drive meer in hun systemen leveren.

[Reactie gewijzigd door Rossi46 op 14 oktober 2023 11:58]

Mesmer_
@Rossi46 • 14 oktober 2023 11:50

Ps gaat ook stoppen met discdrives in hun systeem. Deze zullen als extra optie te koop zijn en komt met een dikkere zijplaat zodat het lijkt alsof die in de console zit.

Ik kan me voorstellen dat Xbox ook die kant op gaat .

[Reactie gewijzigd door Mesmer_ op 14 oktober 2023 11:50]

Rossi46
@Mesmer_ • 14 oktober 2023 11:57

Ps gaat ook stoppen met discdrives in hun systeem. Deze zullen als extra optie te koop zijn en komt met een dikkere zijplaat zodat het lijkt alsof die in de console zit.

Ik kan me voorstellen dat Xbox ook die kant op gaat .

In de recente Xbox documenten die gelekt zijn is sprake van een cilindervormige XSX zonder discdrive. Nergens was iets te lezen over wèl een discdrive en Xbox heeft de documenten ook niet ontkracht. Dus tsja...

Ik hoop overigens zelf dat het anders gaat zijn. Anders dan ga ik straks op de valreep nog een extra exemplaar van de huidige XSX aanschaffen.

cold_as_ijs
@Rossi46 • 14 oktober 2023 12:09

Heb je het risico dat MS besluit om ook geen games meer op disc uit te brengen. XBOX games worden sowieso in retail al zeldzamer.

Lodd
@cold_as_ijs • 14 oktober 2023 13:14

MS is nogal wisselvallig als het om games gaat, dus er is inderdaad geen garantie voor de toekomst. Echter, gezien de investeringen die ze nu doen in bijvoorbeeld gamepass lijkt het er toch sterk op dat ze voor de langere termijn actief blijven op deze markt.

MPC60
@Lodd • 14 oktober 2023 21:04

X box bestaat al meer dan 20 jaar waar heb je het over?

Lodd
@MPC60 • 16 oktober 2023 23:03

De wisselvalligheid zit 'm vooral in de hoek van pc gaming. Vroeger best wel focus met games als age of Empires 1 en 2. Toen een tijdje vrijwel niets. Toen hadden ze ineens ook nog ergens het idee dat xbox meer op multimedia gericht zou moeten zijn. En herinner je je Games For Windows Live nog? Of de brakke store in Windows 8/10?

De afgelopen 30 jaar hadden zeker ups and downs. Maar, terechte opmerking: de meest wisselvalligheid zat toch in de hoek van pc gaming.

sygys
@cold_as_ijs • 14 oktober 2023 16:40

Misschien moeten we gewoon allemaal met de tijd mee. Ik hoor ook niemand meer klagen dat er geen cassettebandjes meer zijn. De markt verschuift de vraag ook. Ik zit ook niet te wachten op schijfjes die krassen en vies worden. Daarnaast moet er weer een nieuwe techniek komen als we de nieuwste games eer op een disk willen gaan opslaan. Blu ray begint ook behoorlijk tegen de grenzen van zijn max opslag te lopen. Daarnaast is blu ray gewoon te langzaam waardoor je nu de bestanden van een schijf weer over zet op de snelle SSD. Beetje vreemd als je een hele stap er tussen uit kunt halen door het te downloaden en direct op de schijf te zetten.

Daarnaast heb je geen grondstoffen en fysiek transport meer nodig. De winkels gaan er tussen uit waardoor je meer marge overhoud of games sneller met korting kunt verkopen.

Voor game makers en consolebouwers zijn fysieke schijven in geen enkel geval beter dan digitaal. Misschien alleen nog de datacenters die moeten draaien zodat iedereen de games kan downloaden dan. Maar goed er is tegenwoordig zoveel capaciteit dat ook dat geen probleem meer is.

De volgende stap is spotgoedkope hardware in consoles en alles alleen nog maar streamen. Dit blijft maar mislukken omdat de techniek nog steeds niet klaar is voor deze overgang. Ik heb een glasverbinding met een ping van 3ms naar google. Toch was het spelen van stadia gewoon niet de ervaring die je krijgt op je eigen pc. Het blijft gewoon nog steeds net niet goed genoeg.

Speel daarnaast ook wel eens xbox game streaming maar ook hier hetzelfde probleem. Je zit als streamingdienst gewoon met het probleem dat je echt achterlijk grote en krachtige machines nodig hebt om een miljoen mensen 4k games te laten streamen op 60FPS. Er is gewoon voor iedere gamer die inlogt een server nodig die net zo krachtig is als een game pc met een 4080 videokaart erin. Dat is er gewoon niet voor een miljoen mensen. Zelfs google met hun 150.000+ servers over de wereld hebben hier niet genoeg power voor blijkbaar. Ik denk dat we quantum servers nodig hebben voordat dit echt gaat werken. En dan zit je nog met miljoenen extra streams van 4K die rete scherp moeten zijn en binnen 5ms een response moeten kunnen geven op 60 FPS... Ze zijn een heel eind maar digitaal downloaden blijft nog wel even denk ik.

lenwar

Bedrijfsnieuws

@sygys • 15 oktober 2023 16:39

Blu-Ray heeft de potentie voor 4 lagen. Dit is dus 100-128GB aan data. Dat is best een boel data.
Niet alle landen in de wereld hebben overal maar goede internetverbindingen (60-80 GB downloaden op een 2-10Mbit-lijntje word je niet vrolijk van) of hebben zelfs datalimieten op hun vaste verbindingen (bijvoorbeeld België. Al heb ik geen idee om hoeveel data dat gaat. Dus mogelijk is het in de praktijk geen probleem bij ‘normaal’ gebruik)

Het kan in sommige regio’s domweg handiger zijn om fysieke media te hebben. Desnoods alleen als doel om het op het apparaat te kopiëren.

N.b. in de basis ben ik het volledig eens met je verhaal hoor, alleen is het wel uitgaande van de happy flow

ThanosReXXX
@sygys • 16 oktober 2023 15:46

Met de tijd meegaan is op zich goed, maar laten we nu niet overdrijven. Je voorbeeld is ook enigszins scheef, want cassettebandjes werden gewoon vervangen voor CD's en mini discs en DAARNA pas door digitale downloads. En grappig genoeg komen de bandjes, net zoals eerder LP's, gewoon weer terug.

Los daarvan is het helemaal niet zoveel beter om alles digitaal te hebben. Even los van het feit dat het enige voordeel voor de consument gemak is, zijn er verder alleen maar nadelen. Geen garantie op eigen controle/continuïteit van het kunnen blijven spelen van je eigen spellen, niet kunnen (in)ruilen enzovoorts.

En ook een volledig digitaal serverpark wat onderhouden moet worden kost het nodige aan geld, energie en milieuvervuiling, dus of het nu echt zoveel beter is dan een paar keer een bepaalde oplage aan schijfjes maken, is nog maar zeer de vraag.

Bulls
@cold_as_ijs • 14 oktober 2023 17:41

Microsoft gaat full gamepass mode. En daarmee willen ze de game markt omvormen richting de Netflix stijl.

ducolwd
@Rossi46 • 14 oktober 2023 11:49

Sony krijgt ook een PlayStation 5 zonder disc. Kon je wel een losse drive aan hangen.

R4gnax

Europese unie

@ducolwd • 14 oktober 2023 15:39

Sony krijgt ook een PlayStation 5 zonder disc. Kon je wel een losse drive aan hangen.

Dat wordt geen losse drive maar een opbouw-module. De nieuwe revisie v/d PS5 krijgt een cover plate uit twee delen. Onderste deel is er apart af te halen en te vervangen door de drive module, zoals die nu bij de PS5 met disc drive, ook al als een soort vergroeiing uitstulpt.

Aaargh!
@ducolwd • 14 oktober 2023 13:00

Wedden dat ze die losse drive binnen een jaar of 2 uit de handel halen met als reden dat er geen vraag meer naar is.

Alxndr
@Rossi46 • 14 oktober 2023 11:57

2024/2024 bedoel je?

Rossi46
@Alxndr • 14 oktober 2023 11:58

Tnx, aangepast

Wolfos

Games

@Rossi46 • 14 oktober 2023 17:06

Er staat niks vast van die lekken. Sommige projecten zijn bijvoorbeeld geannuleerd toen Microsoft Zenimax overnam.

Rossi46
@Wolfos • 14 oktober 2023 17:17

Tuurlijk, dat klopt. Maar de lekken waren wel echt 'real'. Dus MS was van plan om de discdrive volledig te schrappen. En ze hebben er ook niets aan gedaan om dat tegen te spreken.

skullsplitter
@Rossi46 • 15 oktober 2023 19:32

Mogelijk.

PurifieR1980
@jessy100 • 14 oktober 2023 20:13

Want jij hebt er zo'n ontzettende last van dat er drives in de consoles zitten? En al was dat zo, so what?

Atsiz
14 oktober 2023 12:15

Ik wil bijna wedden dat de volgende generatie consoles geen schijf zullen hebben.
En anders de generatie daarop 100%.

Ze zetten teveel in op digitaal...en streamen.

En meer geld voor hun zodra men de CDtjes niet kunnen verkopen\ruilen\lenen etc.

PurifieR1980
@Atsiz • 14 oktober 2023 20:09

Daarom wordt dit ook de laatste generatie waar ik nog geld aan uit zal geven. Geen fysieke games of internet nodig = no sale.
Ik vermaak me wel met de vorige generaties dan. De gameindustrie overleeft wel zonder mijn geld. En zoniet, niet meer mijn probleem. Ik doe niet mee met digitaal-only en straks alles op abonnementbasis.

Atsiz
@PurifieR1980 • 14 oktober 2023 20:25

Ik zou dat ook willen maar vrees dat het me niet zal zullen...
En toch mee moet gaan.
Ik moet niet denken aan een triple A game die 70 euro digitaal kost.
Nu koop ik ze nog voor 55 of 60 en verkoop ze weer voor 40. En dat net na release.

BadRespawn
@Atsiz • 17 oktober 2023 13:35

Ik wil bijna wedden dat de volgende generatie consoles geen schijf zullen hebben.
En anders de generatie daarop 100%.

In het rijke weten wel, maar dat is slechts een klein deel vd games markt.

Johnny D
14 oktober 2023 12:50

Ik denk dat de EU het niet goed gaat keuren als je geen disc van je games meer kan kopen , of je moet de digitale ook kunnen verkopen
Ik koop de meeste games 2 mnd nadat ze uitgekomen zijn 2e hands van mensen die hem uitgespeeld hebben en een nieuwe game willen kopen

R4gnax

Europese unie

@Johnny D • 14 oktober 2023 16:07

Op het moment zijn er in o.a. Duitsland en Frankrijk afwegingen gemaakt tussen de toepasbaarheid van de EU software richtlijn en de richtlijn voor generiek intellectueel eigendom, omdat video-games in een vreemde twee-spalt vallen waar beiden van toepassing zijn. De software richtlijn zegt dat je een recht op herverkoop moet hebben. De algemene richtlijn zegt van niet.

Deze afwegingen moeten op instructie van het hooggerechtshof van de EU door elk lager hof per individuele zaak die zij behandelen, gedaan worden. Telkens de staat van de markt in acht nemende.

Als fysieke schijfjes gaan verdwijnen heb je dus idd sterk de kans dat bij de eerstvolgende rechtszaak die over de materie gevoerd wordt, zo'n hof zal oordelen dat het recht op herverkoop bij digitale aankopen ineens overeind blijft.

En als dat bij één geval gebeurt, dan is het hek van de dam en zal het automatisch bij alle gaan gebeuren. Want anders loop je aan tegen problemen met het principe van rechtsongelijkheid zoals dat bij juridisch zwak staande partijen zoals consumenten kan gaan spelen.

Een heel ander probleem wat ontstaat als fysieke verkoop wegvalt is dat de console platforms met hun gesloten online stores onder de Digital Markets Act als poortwachters te boek zullen komen te staan. Wat wil zeggen dat ze o.a. verplicht worden om storefronts van derden op hun platform toe te laten. Dat zullen noch Sony; noch MS willen. Want dat opent de deur voor piraterij; alsmede cheats, zodra er een stuk software in zo'n storefront terecht komt wat het platform open kraakt.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 14 oktober 2023 16:13]

Johnny D
@R4gnax • 14 oktober 2023 17:39

Dus eigenlijk wat ik zeg in de te lange uitvoering

R4gnax

Europese unie

@Johnny D • 14 oktober 2023 19:58

Met argumentering bijgevoegd, in plaats van alleen maar 'een gevoel dat [..]' - ja.
Daar wordt een bericht wel iets langer van, helaas.

[Reactie gewijzigd door R4gnax op 14 oktober 2023 20:00]

HKLM_
14 oktober 2023 12:05

Waarom niet gewoon een FlashDrive?

Automark
@HKLM_ • 14 oktober 2023 12:10

Waarom wel? Je hebt bij de installatie alsnog een update nodig, weinig games werken tegenwoordig out of the box jammer genoeg

Kuusje
14 oktober 2023 12:47

Ik denk dat men voorbij gaat aan wat het fysieke schijfje representeert. Vroegâh was dat een compleet, volwaardig spel dat af was. Tegenwoordig is een game disc niets meer dan een 1.0 versie. Installeer het en het spel zal meteen X gigabyte willen downloaden om het spel te patchen (wat dus betekent dat het niet af was). Het spel zoals het bedoeld was is dus niet beschikbaar wanneer enkel de disc wordt gebruikt.

'Voor de verzamelaar' vind ik een beetje een non-statement. Er zijn namelijk verzamelaars voor alles. Blijft de game industrie echt schijfjes printen met deze groep in het achterhoofd? Distributie van fysieke exemplaren rechtvaardige vroeger de prijs van ~€50 voor een spel. Dixons Free Record Shop V&D de tussenpartijen moesten er immers ook van eten (hehe, galgenmaal). De discs zijn ook afhankelijk van afspeelapparatuur - de CD/DVDroms. Er zijn in de sector nog bergen DVDroms te koop. Deze zullen wel ondersteunt blijven worden door hardwareboeren, puur omdat er te veel Windows installatie DVDs in omloop zijn.

Johnny D
@Kuusje • 14 oktober 2023 17:41

En dan noem je 3 zaken op die games verkochten voor erbij , en er dus geen enige moeite voor deden (ook qua prijs niet)

Bor
@Kuusje • 15 oktober 2023 10:34

Vroegâh was dat een compleet, volwaardig spel dat af was. Tegenwoordig is een game disc niets meer dan een 1.0 versie. Installeer het en het spel zal meteen X gigabyte willen downloaden om het spel te patchen (wat dus betekent dat het niet af was).

Dit is natuurlijk veel te kort door de bocht. Vroeger kwamen er ook patches uit, soms ook direct na release. In de tijd daarvoor werd er zelfs amper gepatched, zelfs niet wanneer games crashten bij het spelen. Hoeveel Nintendo games met een update ken je? De versie op de cartridge / tape / floppy was "de" versie. Op updates hoefde je niet te wachten. Dat een spel bij installatie wil patchen zegt niets over het "niet af zijn".

Bor
@Kuusje • 15 oktober 2023 10:37

Deze zullen wel ondersteunt blijven worden door hardwareboeren, puur omdat er te veel Windows installatie DVDs in omloop zijn.

Ja die zijn er nog maar worden ze ook nog verkocht? Je ziet meer en meer dat bv een PC kast geen plek meer heeft voor een dvd brander / speler etc. Een dvd is tegenwoordig ook voor Windows installatie niet meer vanzelfsprekend.

FrankoNL
14 oktober 2023 14:05

Op pc zijn discs al 10 jaar uitgestorven. Ik denk dat er idd altijd wel een kleine markt blijft voor disc games maar vraag me wel af of dat dan nog financieel vatbaar is. Steeds meer discs bevatten alleen een licentie.

geerttttt
@FrankoNL • 14 oktober 2023 21:50

Het verschil is dat er marktwerking is op de pc. Jij kunt je games downloaden via (soms) de uitgever zelf, via Steam, via Gog, via Ubisoft wellicht, ea store, etc...
Ook is er vaak nog een licentie sleutel die je wellicht weer kunt importeren in iets als steam.

Op de console? 1 optie, de xbox/PlayStation Store. Tuurlijk, keys kun je kopen via aanbieders die ze groots opkopen of in derde wereldlanden kopen en hier verkopen, maar het blijft duur, terwijl je games tweedehands heel goed en heel goedkoop nu kunt kopen. Of wat dacht je van lenen van een vriend.

Ik hoop dat daar een optie voor komt... Of een verplichting via wetgeving.

1 2 3 Volgende

Op dit item kan niet meer gereageerd worden.

Topman Ubisoft: fysieke schijfjes zullen blijven bestaan

Lees meer

Reacties (167)

Sorteer op:

Weergave:

Tweakers maakt gebruik van cookies

Toestemming beheren

Functioneel en analytisch

Relevantere advertenties

Ingesloten content van derden