Schouwen-Duiveland: de 8 strafste tips voor een trip naar Zeeland

Schouwen-Duiveland is een prachtig stukje Zeeland dat op een uurtje rijden van Antwerpen over de Nederlandse grens ligt. Je vindt er gezellige dorpjes, uitgestrekte stranden, mooie natuurgebieden en een heleboel beesten. Trot Op! ging er een kijkje nemen en bracht de leukste tips terug mee naar huis.

Er zijn zo van die plekken waar je als reisjournalist voor wordt uitgenodigd, maar waar je op voorhand weinig over kan vertellen. Kan gebeuren natuurlijk. Ik ben geen aardrijkskundige en de details zoek ik terplekke wel uit. Schouwen-Duiveland echter, moet zowat de eerste bestemming zijn waar ik naartoe mocht zonder er vooraf ooit van gehoord te hebben. Waar ligt het? Valt er überhaupt iets te doen? Zit men er met een chronische duivenplaag, schijten die beesten er elke schouw vol en heeft men het daarom maar die vreemde naam gegeven? God mag het weten. Gelukkig bestaat er tegenwoordig zoiets als het internet, en kan ik snel wat dingen opzoeken zonder daar m’n huis voor uit te moeten of er zelfs een broek voor aan te hoeven trekken. Geniet met dat beeld in je achterhoofd gebrand alvast van volgende korte samenvatting. Schouwen-Duiveland is een eiland in de Nederlandse provincie Zeeland. Het beschikt over meer dan 20 kilometer aan uitgestrekte zandstranden en ligt op amper een uurtje rijden van Antwerpen. Da’s voor mij dichter dan pakweg Knokke of Blankenberge, en in tegenstelling tot de mismeesterde Belgische kust, plakte men hier geen muur van lelijke hoogbouw tegen de dijk. In Schouwen-Duiveland loop je naar het strand door natuurlijke duinen, en ligt er achter de vele dijken niet zelden een mooi natuurgebied verscholen. Toch maar eens m’n broek voor aanschieten, zo dacht ik.

 

Schouwen-Duiveland: de 8 strafste tips voor een trip naar Zeeland

Officieel is Schouwen-Duiveland – wegens met bruggen en dijken verbonden aan het vasteland – nu een schiereiland, maar na de nacht van 31 januari 1953 was het zelfs bijna geen eiland meer. Toen stond zo goed als alles hier immers compleet onder water. Door een onuitgegeven combo van springtij met een noordwestenstorm van windkracht tien, werd de halve Noordzee inlands geblazen waardoor grote delen van Zeeland, Zuid-Holland en Noord-Brabant overstroomden. De gevolgen waren niet van de poes. Tijdens de grootste Nederlandse natuurramp van de 20^ste eeuw kwamen bijna 2.000 mensen en tienduizenden dieren om het leven, en werden talloze anderen tijdelijk dakloos. Verschrikkelijke taferelen zondermeer, maar de ramp betekende ook de start van één van de meest ambitieuze bouwkundige projecten van de vorige eeuw: de Deltawerken. Dat was een verdedigingsgordel van stormweringen, dijken en opgespoten eilanden die de meest kwetsbare stukken Nederland tegen het water moesten beschermen. Wie vanuit Antwerpen naar Schouwen-Duiveland rijdt, doet dat waarschijnlijk over de Oosterscheldekering. Met z’n negen kilometer lengte is dat het grootste en bekendste Deltawerk, dat bij hoogwater de Oosterschelde kan afsluiten. Al die werken hebben het landschap en de kustlijn van het eiland ingrijpend veranderd, maar dat hoeft geen drama te zijn. Schouwen-Duiveland is vandaag de dag een wandel-, fiets- en watersportparadijs, vol natuurgebieden, bedreigde diersoorten en gezellige stadjes en dorpen. Daarover later meer. Eerst even wat dieper de geschiedenis induiken.

 

1. Het Watersnoodmuseum: de ramp een gezicht geven

Het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk is het voornaamste museum op het eiland. Het ligt in vier grote caissons. Dat zijn enorme betonnen constructies die onder meer gebruikt worden om dijken te sluiten – ik ben te dom om op twee zinnen uit te leggen hoe dat precies in z’n werk gaat, wie wil ziet het in het museum zelf. Elke caisson vertelt een ander verhaal. In de eerste krijg je alle belangrijke feiten en cijfers van de ramp voor de kiezen, en kan je in een cinemazaaltje de originele nieuwsbulletins van toen bekijken. De ravage op die beelden is bijna niet te overzien. Op veel plekken stond het water tot ver boven het plafond van de huizen, en elders waren hele dorpen weggespoeld. De tweede caisson dient voornamelijk om persoonlijke verhalen en getuigenissen te delen, zowel van overlevenden als van mensen die het niet haalden. Velen daarvan zijn erg pittig om lezen. Overleef maar eens als enige van je hele familie omdat je die avond toevallig ergens anders moest zijn. In de zaal die hierop volgt leer je alles over hoe mensen werden opgevangen, de heropbouw en hoe de Deltawerken in elkaar zitten. Tenslotte krijg je de uitdagingen van de toekomst op je bord. Door de opwarming van de aarde zal wateroverlast (en op andere plaatsen watertekort) een steeds groter probleem worden, en daar zullen we met z’n allen iets aan moeten proberen doen. Aangrijpend museum, en essentieel om het eiland van vandaag te vatten. www.watersnoodmuseum.nl

 

2. Zierikzee: een klein maar fijn monumentenstadje

Dat eiland ziet er vandaag alvast weer een stuk leuker uit, en Zierikzee is daarop geen uitzondering. Dit stadje met amper 11.000 inwoners is met voorsprong de grootste agglomeratie op Schouwen-Duiveland, en is wat men noemt een fotogenieke bestemming. Er ligt een gracht rond het centrum, en wie er wil geraken doet dat bij voorkeur over de ophaalbrug van één van de originele versterkte poorten. Vervolgens kom je terecht in een klein maar pittoresk doolhof van kasseistraatjes, vol monumentale panden en gevels. Hier staan nog meer dan 500 beschermde monumenten recht. Dat moet in verhouding met het bevolkingsaantal zowat het Nederlandse record zijn. In die straatjes valt trouwens ook heel wat te doen. Overal staan terrasjes opgesteld en shoppers kunnen hun hart ophalen aan een hoop boetiekjes die lokale producten verkopen. De Oude Haven loopt tot in het centrum en ligt vol gerestaureerde oude schepen, de Nieuwe Haven ligt net buiten de gracht en is één van de beste plekjes voor een etentje met zicht op het water. Hier kan je ook allerlei boottours boeken waarover we het later zullen hebben. Verbazend mooi en levendig stadje, en perfect voor een dagtrip uit Antwerpen.

 

3. Renesse: met de e-chopper het eiland rond

Renesse ligt dan weer langs het strand aan de Noordzeekant van het eiland, en is al jaren een populaire vakantiebestemming. Vroeger kwamen hier vooral groepen jongeren uitzuipen, die er de Nederlandse versie van Lloret de Mar van maakten; nu mikt men vooral op families met kinderen. Ik liet het strand na een korte wandeling voor wat het was, en besloot bij Fiets aan Zee een e-chopper te huren. Da’s een elektrisch brommertje met dikke banden en het stuur van een Harley Davidson. Dat ziet er redelijk belachelijk uit en het rijdt maximum en bijna geruisloos 35 km/u, maar je raakt er wel aangenaam en vlot het hele eiland mee rond. Ik besloot een uitje naar de Plompe Toren te maken. Da’s één van de voornaamste landmarks op Schouwen-Duiveland en het enige overblijfsel van het dorp Koudekerke dat in de 17^e eeuw in de Oosterschelde verdween. Onderweg reed ik door weidse landschappen, langs bezige jachthaventjes en vooral langs het glinsterende water. Helmpje op, Born to be Wild van Steppenwolf door de speakers van m’n gsm laten knallen en cruisen maar. Heerlijk, vooral wanneer ik op de tonen van dat deuntje stoïcijns naar de einder starend een aantal fietsers voorbij kan steken. www.fietsaanzee.nl

 

4. Vogels spotten in Plan Tureluur

Op de planning na m’n eerste ontbijt op Schouwen-Duiveland: vogelen met Otto de Kat. Dat bleek bij nader inzien geen mysterieuze gelaarsde man met een Zorro-cape te zijn, maar gewoon een gepassioneerde boswachter die me door het Natuurgebied Levensstrijd zou leiden. Dat klinkt als een verdorde woestenij, maar het is één van de vele mooie natuurgebieden aan de zuidkust die deel uitmaken van het overkoepelende Plan Tureluur (ze hebben hier iets met namen). Het bestaat uit ettelijke hectaren vol grasland en zilte plassen die duizenden vogels aantrekken. Vanop het centrale uitkijkpunt Kiekuut (namen, ik zei het) kijk je recht over de grootste plas en de kudde koeien die het gras helpen korthouden uit. Toen wij er een kijkje kwamen nemen, zagen we tientallen lepelaars en een kolonie van honderden goudplevieren (die wees Otto me aan, geen idee hoe zoiets er uitziet) door het water waden. Hier vallen trouwens meer beesten te ontdekken dan vogels en koeien. Wie richting het Havenhoofd van Zierikzee wandelt – een uitloper van de dijk – staat op een prima plek om een glimp van een bruinvis op te vangen. Da’s een mini-walvissoort waarvan er een paar dozijn in de Oosterschelde rondzwemmen. Krijg je ze niet te zien, kan je ze nog altijd horen. Er staat een luisterpaal die verbonden is met een onder het water geïnstalleerde hydrofoon die de klik- en piepsignalen die ze naar elkaar maken opvangt. Wie hier in het juiste seizoen zelf het water induikt, kan met wat geluk sepia’s (kleine van kleur wisselende inktvissen) en soms zelfs zeepaardjes zien.

Voor meer informatie over de natuur op Schouwen-Duiveland en waar je allemaal op wandel kan, klik hier. 

 

5. Op zeehondensafari in de Oosterschelde

Voor de grootste publiekstrekkers van Schouwen-Duiveland moet je meestal wat verder het water op. Dat zijn de zeehonden die op een zandbank op een paar kilometer van de kust wonen. Om die te kunnen zien boekte ik een trip met Frisia Rondvaarten vanuit het haventje van Zierikzee. In een goed volgeladen boot voer ik onder de indrukwekkende Zeelandbrug door – met vijf kilometer één van de langste van Europa. Na een tijdje varen werd de motor stilgelegd en kwamen we bij de zeehondenbank aan. In het beste geval liggen er een paar dozijn uit te rusten in het zand, en zwemmen er nog een tiental anderen in het water rondom. In totaal leven zo’n 150 zeehonden in de Oosterschelde, verdeeld over twee soorten. De gewone zeehond is een relatief klein en schattig diertje; de grijze zeehond is dan weer een flinke Gust die tot driehonderd kilo kan wegen. Om één of andere reden vind ik het bijna onvoorstelbaar dat er roofdieren van dit kaliber de Schelde als hun natuurlijke habitat hebben. En ik bedoel weldegelijk de Schelde: in de Westerschelde – de toegang tot de Antwerpse haven – leven ook zo’n 200 zeehonden. Indrukwekkend tripje, maar wel een verrekijker meenemen. Het schip is vrij groot en kan niet al te dicht bij de zandbank komen. Op zich goed voor de beestjes natuurlijk. www.frisiarondvaarten.nl

 

6. Kajakken tussen de kwallen in het Grevelingenmeer

Wie liever op eigen kracht het water opgaat, heeft rond Schouwen-Duiveland de opties maar uit te kiezen. Ik besloot in een kajak van Aquavitesse het Grevelingenmeer te verkennen. Eens het jachthaventje van Bruinisse uit, kwam ik in het grootste zoutwatermeer van Europa terecht. Inderdaad, omdat het Grevelingenmeer in tegenstelling tot de Oosterschelde geheel werd afgesloten door de Deltawerken, wordt het al veertig jaar als een meer beschouwd. Die afsluiting heeft allerlei niet zo leuke gevolgen voor het onderwaterleven als het wat te warm wordt, maar toch valt er heel wat te beleven. Ook hier leven een honderdtal zeehonden, die meestal op de Stampersplaat (een andere zandbank) liggen. Wie van oktober tot april in de buurt is, kan een kolonie overwinterende flamingo’s spotten – nog een beest dat je hier niet meteen zou verwachten. Ik moest het echter doen met een gigantische school kwallen die als kleine ufo’s rond m’n kajak dreven. Ook best apart. Het Grevelingenmeer is minder een natuurreservaat en meer een watersportbestemming, waar tal van mensen komen zeilen en roeien. Je kan er ook aanmeren op verschillende kleine eilandjes die vaak hun eigen strand hebben. Aangename plek. www.aquavitesse.nl

 

7. Wijn proeven op Schouwen-Duiveland

Ik heb het er nog altijd moeilijk mee, maar in Nederland wordt op heel wat plekken degelijke wijn verbouwd. Op Schouwen-Duiveland is dat niet anders. Wijnhoeve de Kleine Schorre is de bekendste wijnbouwer op het eiland. Die werd opgericht in 2001 omdat het boerderijleven niet genoeg meer opbracht, en ondertussen hebben ze er 14 hectare aan wijngaarden. Zes witte wijnen en een schuimwijn maken ze hier (voor rode wijn moet de klimaatopwarming nog een paar jaar extra z’n best doen) en die kan je allemaal komen proeven in de mooie brasserie. Daar staat een ruim aanbod aan vis en zeevruchten op de kaart, en ook de huisgemaakte zeewierbitterballen zijn (verbazend genoeg) zeer de moeite. Wie achteraf niet meer wil rijden kan hier zelfs blijven slapen. Dat doe je in zogenaamde tiny houses die in dit geval werden ingericht in grote oude wijnvaten die tot drie mensen te slapen kunnen leggen. Of dat ook comfortabel is en of je er plaats genoeg hebt om je benen te strekken heb ik niet met eigen ogen kunnen aanschouwen, maar ik ga er wel vanuit. Soms moet je eens voor het avontuur durven kiezen. www.dekleineschorre.nl

 

8. Restaurants op Schouwen-Duiveland

Op Schouwen-Duiveland valt op nog heel wat andere plaatsen lekker te eten. Hier volgt een kleine greep uit het aanbod van de zaken waar ik zelf geweest ben. De Zeeuwse Hemel is een heerlijk restaurantje in het centrum van Zierikzee waar je gezellig in de tuin kunt tafelen. Het personeel is er uitermate vriendelijk (zie foto). Meneer Nilsson ligt langs de oude haven van Zierikzee en is perfect voor een gezonde lunch of een uitgebreid ontbijt. Voor iets stevigere maaltijden is Café de Gekroonde Suikerbiet (namen, I know) perfect. Dat ligt aan de nieuwe haven en je hebt er zicht op de bootjes. Eet je liever met uitzicht op de zee zelf, ga dan eten in het Strandpaviljoen De Haven van Renesse aan de andere kant van het eiland. Cocktailbar Eleven tenslotte, lag in het hotel waar ik verbleef en is naar verluidt de beste cocktailbar op het eiland.

 

Hotels op Schouwen-Duiveland

Wij verbleven in Hotel Mondragon: een mooi en stijlvol hotel aan de Oude Haven van Zierikzee.  Het beschikt over ruime kamers (met een licht doorschijnende badkamermuur: oppassen), Restaurant Cristó en de bovengenoemde cocktailbar. Goed geslapen. www.mondragon.nl

Voor meer informatie over Schouwen-Duiveland als bestemming, surf naar www.opschouwenduiveland.nl.

Voor meer informatie over heel Nederland als reisbestemming, surf naar www.holland.com.

Zin in een aantal andere Nederlandse tripjes? Klik hier voor m’n artikels over Eindhoven, Utrecht, Amsterdam, Flevoland, De Waddeneilanden, Zuid Limburg en Haarlem.